Scherpe keuzes moeten worden gemaakt, maar veel daarvan kan pas na de zomer als we de bezuinigingen en begroting gaan vaststellen. We willen in elk geval nu al starten met het pleidooi om met een groene bril en een rood sociaal hart naar de plannen te kijken. Én met de oproep niet al te veel tijd en geld te stoppen in weer onderzoeken en analyseren; laten we aan de slag gaan.

Gelukkig gebeuren er al mooie dingen: de Richtlijn Toegankelijkheid is unaniem aangenomen, we blijven ons eensgezind inzetten tégen de komst van de Radartoren, een groene, duurzame woonwijk in Herwijnen is opgeleverd, er zijn bewonersdialogen over de Spreidingswet geweest, een expertmeeting over het Burgerberaad staat op de agenda en .... de familie Ransuil in Vuren mocht haar boswoning behouden. 

We lezen in deze Perspectiefnota veel algemene zinnen: ‘we dragen bij aan de ontwikkeling van een toekomstbestendige lokale economie’, of ‘‘we werken aan het verminderen van energieverbruik’, of ‘we zorgen voor tijdige ondersteuning’. Maar wat betekenen deze zinnen nou echt? Wát wordt er gedaan?

Voorzitter, wat wij als GroenLinks vaak zien is dat mooie idealen het in de praktijk vaak afleggen tegen het korte termijn denken uit economisch of eigen belang: ‘Hoe kunnen we die ene inwoner, of dorpsraad bedienen? Hoe kunnen we de projectontwikkelaar tegemoetkomen? Hoe kunnen we de fruitbranche tevreden houden? Dát is vaak het afwegingskader. Maar ondertussen zien we natuurpercelen als de Zeek verdwijnen, net als het oude bomenlaantje in Meteren. Worden moties om giftige middelen in de kersenteelt langer toe te staan aangenomen, en mogen projectontwikkelaars toch in uiterwaarden bouwen. En Integreren Doe je Samen heeft nog steeds geen vast onderkomen...

Sociaal domein

Wij denken dat we een bijdrage in ideeën kunnen leveren. Daar werd om gevraagd. Wij zoomen eerst in op een rood stukje uit De Perspectief Nota: het Sociaal Domein.

Dit is door Bureau Berenschot onder het vergrootglas gelegd. De noodzaak hiervoor zijn de aangekondigde bezuinigingen en ravijnjaren die op ons afkomen. Toch zijn we vooral geschrokken van de constateringen in het rapport over zaken die natuurlijk al veel langer niet goed gingen maar die nu worden gepresenteerd als noodzakelijke redenen om een Herstelplan te lanceren.

Dit is ons eerste idee:

Kijk nog eens goed naar de motie die we met PvdA en CU in november ‘22 indienden om mee te doen aan een pilot Opgroeien in een Kansrijke Omgeving. Onze buurgemeenten Vijfherenlanden en Neder Betuwe gingen ons inmiddels voor.

Precies in die integrale aanpak komt alles samen waar we nu over lezen in de aanbevelingen van Berenschot. Als er destijds actief met die motie aan de slag was gegaan had dat een onderzoekje gescheeld. Maar beter laat dan nooit. Dus wat ons betreft komt die pilot er alsnog en worden zo de adviezen van Berenschot snel in de praktijk gebracht. We hebben ons lesje geleerd: niet alles wat we in eigen hand willen houden loopt goed af en kost uiteindelijk meer geld dan gedacht, zoals bij de VTH – taken. Ons voorstel is om hier geld in het Herstelplan voor vrij te maken.

Een tweede gerecycled idee (daar houden we van;)

Pak nog eens de aangenomen motie ‘Huisvesting maatschappelijke organisaties’ over het sociaal plein erbij die we in maart ‘23 indienden, maar nu met de aanbevelingen van Berenschot op het netvlies. De bijna zeven ton die ‘over’ is uit het Oekraïne budget kunnen we ook in een goed bereikbaar pand investeren. Er staan twee fantastische buurpanden naast het gemeentehuis. Maak zo’n Plein onderdeel van een woonproject, zoek daarbij de verbinding met het gemeentehuis, benut de expertise van vrijwilligers en ervaringsdeskundigen! Integreren Dóe Je Samen, Schuldhulpmaatje, Het Repair Café, de Voedselbank, Leergeld West Betuwe, Nieuwkomers, Recyclelaars, Laaggeletterden: ze horen bij onze gemeente. In het herstelplan wordt gesproken over normaliseren. Over het weghalen van labels. Een toegankelijk Sociaal Plein waar iedereen kan samenkomen draagt bij aan die normalisering.

En dan pakken we nu de groene bril er bij…

Het woord ‘Natuur’ komt in de Perspectiefnota niet voor. Nou ja, één keer in het woord natuurgrasveld en twee keer in het woord ‘natuurlijk’. Als bijwoord. Duurzaam: één keer in relatie tot ondernemen. Biodiversiteit: nul keer. Klimaatverandering één keer, maar alleen omdat het betekent dat we meer moeten snoeien…

Terwijl we landelijk, maar ook lokaal, hier een enorme opgaaf hebben. Denk aan klimaatadaptatie, aan de landbouw- energie- en warmtetransitie, aan onze waterkwaliteit.

Het zijn enorme opdrachten. Wij moeten onze natuur en onze ruimtelijke kwaliteit beschermen, want onze gezondheid hangt samen met onze leefomgeving. We hebben alles en iedereen nodig om landelijk gestelde doelen te bereiken. Een uitzondering voor een giftige pioenrozenkwekerij of spuitzones past daar in onze ogen niet bij. Maar in de Perspectiefnota wordt ons niet goed duidelijk wat onze visie en koers hierin zal zijn.

Het voornemen om 500.000 voor het bomenbeleid naar algemene reserves over te hevelen als ‘voordeel’ is wat ons betreft dan ook een voorbarige beslissing. Bomen, en al het groen, ook in bermen en groensnippers, hebben op zo’n beetje alle opgaven die we hebben een positief effect. Hittestress, schone lucht, welbevinden… Daarom willen wij eerst het bomenbeleid in september bespreken voordat wij hierover een beslissing nemen. We hebben hiertoe een amendement ingediend.

Afsluiting

Wij geloven dat groen en rood onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Gelukkig beseffen steeds meer mensen dat we afhankelijk zijn van wat de natuur ons geeft: schone lucht om te ademen, veilig water om te drinken en een gezonde bodem om in  te zaaien. Daar blijven we ons ook in het ravijnjaar hard voor maken.

Initiatieven van de oppositie om dingen te verbeteren, ik denk aan het initiatiefvoorstel wonen van VVD, SGP en CDA eerder dit jaar, en onze eigen motie kerngericht werken, worden niet altijd warm onthaald door deze coalitie. Terwijl we achter de schermen vaak horen dat het wel degelijk goede ideeën zijn. Dit is niet motiverend. Ik kan me zo voorstellen dat burgers zich zo voelen bij participatietrajecten. Maar zoals eerder gezegd; we zien ook een goede beweging richting samenwerken, zoals bij de zienswijzen en gemeenschappelijke regelingen.

Dus onze oproep voor vandaag, met name aan het college en coalitie: laten we in het komend politieke jaar kijken hoe we samen dingen kunnen verbeteren. De sfeer in deze raad is er goed genoeg voor, zéker vergeleken met Den Haag. En laten we daarmee een signaal afgeven: door elkaars ideeën serieus te nemen, kunnen we onze inwoners datgene geven waar ze recht op hebben: een gemeenteraad die het algemeen belang dient.

De motie ‘Bescherm onze natuurpercelen’ die wij samen met ChristenUnie hebben voorbereid is hier een goed voorbeeld van.

Tot slot; als mensen gevraagd wordt wat ze echt belangrijk vinden geven ze als antwoord: ‘gezondheid en sociale relaties’. Laten we het komende politieke jaar dit als uitgangspunt nemen en samen die groene en sociale keuzes ook echt maken.